Kripto para kullanımı için ihtiyaç duyulanlar bu teknolojinin maliyetleri düşürmesi, banka gibi kurumlara ihtiyaç duyulmaması, sistemin para kavramına yeni bir bakış açısı getirmesidir.
Yeni para biçimlerinin getirilmesine yönelik yaklaşımlar içerisinde dijital para kullanımı başarı göstermiştir. Dijital para biriminin, teknolojik özünde, hem sorunun hem de yenilikçi yönü ile genellikle merkezi otoriteye ihtiyaç duymayan bir değişim mekanizması olduğunu ifade edebiliriz.
Dijital paraların bazı özellikleri
Dijital para, klasik paranın tüm fonksiyonlarını yerine getirebilmekte, ayrıca dijital bir değer saklama aracı olarak da kullanılabileceğini göstermektedir. Bu nedenle, ülke ekonomisinde kullanılabilecek dijital para birimleri oluşturma ve uygulama çabaları pek çok ülkenin öncelikleri içerisinde yer almaktadır. Ülkelerin çalışmalarında kritik önem vermeleri gereken noktayı, dijital para biriminin emisyon ve dolaşım mekanizmasının sağlıklı bir işleyişinin kurgulanması gereği olarak ifade edebiliriz. Dağıtılmış bir bilgisayar ağı çerçevesinde, dijital paralarla ilgili işlemler şifreli ve her zaman görülebilecek bölümleri de açık metin olarak bulunur. Buradaki şifrelemenin işlem verilerine erişimi kısıtlamak için değil, işlem veri tabanının değişmezliğini garanti etmek için kullanıldığını belirtebiliriz.
Ülkelerin kripto para birimine geçme ile ilgili sorunlarını tespit etmesi için senaryo analizleri yapmasının, similasyonlar gerçekleştirmesinin yararlı sonuçları olması muhtemeldir. Dijital paraya geçişte ülkelerin sorunları tespit etmesi, bütünüyle bu teknolojiye geçmek isteyecek ülke sayısını da arttıracaktır. Bu alandaki sorunların tespitine ve ekonomik etkinliğinin analizine yönelik akademik çalışmaların artması faydalı olacaktır.
Kripto paraya geçmek mümkün müdür?
Bir ülkenin fiziki (kağıt veya madeni) parayı tümüyle tedavülden kaldırarak bütünüyle kripto paraya geçmesi mümkün müdür? Bu soruya verilecek yanıtları etkileyen faktörler şunlardır:
- Kripto para biriminin tanıtımı simge veya sembolünün belirlenmesi,
- Merkez Bankası veya başka bir düzenleyici otoritenin kontrolü,
- Kripto paralara yönelik hukuksal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi,
- Blockchain teknolojisine uygun olan yapının yurtiçi ve yurtdışı kullanımlarına ilişkin kurallarının tespiti,
- Şifrelenecek ve açık olarak veri tabanında yer alacak bilgilerin belirlenmesi,
- Kripto para kullanımına ilişkin vergilendirme ve muhasebeleştirme problemlerinin çözümlenmesi,
Ülkeler bu teknolojiye geçmeden önce, diğer ülkelerde kripto para birimleri tarafından kullanılan Blockchain teknolojisinin, dijital ödeme sistemlerinin incelenmesi faydalı olabilir. Teorik ve pratik uygulamaların incelenmesi, karşılaştırılması ve analizinin gerçekleştirilmesi ülkelerin kripto paraya geçişini hızlandırabilir.
Devletlerin genellikle para transferlerinin anonim olmasının yol açabileceği olumsuz kullanımların üstesinden gelmek için dijital para birimi göndericisinin ve alıcısının kimliğinin yetkili otoriteler tarafından belirlenebilmesini istediklerini söyleyebiliriz. Mevcut durumda gerçek veya tüzel kişiler tarafından dijital para birimi kullanıldığında, gönderenin ve alıcının gerçek kimlikleri gizlidir. Kağıt paranın yerini, dijital teknolojiler alacak, dijital paralar yeni bir para kullanımı haline gelecektir. Bu teknolojilerden uzaklaşan ülkelerin ekonomik kayıplarının yanı sıra teknolojik gelişmeleri takip etme açısından da kayıplara uğraması beklenebilir.
Ekonomi teorisindeki hakim paradigmaya göre, paranın yararlılığı diğer malların maliyetini, fiyatını değiş tokuş değerini göstermesidir. Para, böylelikle mal alışverişinde evrensel bir eşdeğeri tespit etme fonksiyonunu üstlenen, özel bir ürün şekline gelmektedir. Yeni bir teknolojik yapının, bilgi ve iletişim teknolojilerinin ortaya çıkması ile para da şekil değiştirerek kripto para halini almıştır. Ülkeler, fiziki ve kağıt paraların mevcut kullanımlarının yanı sıra “kripto para” ile yeni faydalar da sağlayabilecektir. Bu yüzden ülkelerin dijital para kullanımlarına özel bir önem vermesi gerekmektedir.
