Bitcoin’in (BTC) son 11 yılda kazandığı değer, onu diğer itibari para birimlerinden ayırıyor.
Dünyadaki merkez bankaları, sürekli olarak para basarak kasıtlı olarak enflasyonu körüklüyor ve ulusal paralarının değerinin düşmesine yol açıyor. Bu kuruluşların ayrıca, paranın değerini ayarlamak için sadece 11 yıldır var olan Bitcoin’in yaşadığı dönemden çok daha fazla zamanları vardı. Bu durumda diğer büyük itibari para birimlerinin (merkezi paralar, dolar, euro, vb.) Bitcoin ile nasıl karşılaştırılabileceği sorusu da gündeme geliyor.
Bitcoin’in kısa tarihi ve diğer para birimleriyle karşılaştırılması
Bitcoin, ilk olarak 3 Ocak 2009’da piyasaya çıktı.
Bitcoin ile ilk ticari işlemin ise 22 Mayıs 2010’da yapıldığı, genel olarak kabul ediliyor. Söz konusu ticari işlemde, Laszlo Hanyecz adındaki biri, 10.000 BTC karşılığında iki pizza sipariş etmişti. O gün bugündür, Bitcoin ile söz konusu bu pizza siparişi, “Bitcoin Pizza Günü” olarak anılıyor. “Ölümsüzleştirilen” bu özel günde, bazı platformlarda, özel promosyonlar düzenleniyor. Pizzaların her birinin 30 dolar civarına geldiği bu hesapta, bir BTC, 0.003 dolar civarında bir değere karşılık geliyor.
Döviz kurları, söz konusu pizza siparişi olayından önce her bir Bitcoin’i madencilik yoluyla elde etmek için kullanılan enerji miktarıyla hesaplanıyordu. 5 Ekim 2009’da, bu yöntemle elde edilen BTC kuru, $1=1.309,03 BTC ya da $0.000764=1 BTC idi.
Bununla birlikte, o zamanki bu teorik fiyat noktasında herhangi bir Bitcoin satın alınıp alınmadığı, belirsizdir. Bu nedenle, hesabı basitleştirmek amacıyla, yaklaşık 10 yıl önce, Bitcoin’in 0.003 dolarlık başlangıç değerinde olduğunu kabul edeceğiz. Böylece, BTC’nin değeri, on yılda yüzde 320 milyon artmış oluyor.
Ulusal para birimlerine iyi şanslar, buna ihtiyaçları olacak
Dolar, ABD’nin 1792’de çıkarılan Coinage yasasından bu yana resmi para birimi. Peki o zamandan beri geçen 228 yılda doların başına neler geldi?
Tüketici fiyat endeksi verilerine göre 1 dolar 1792’de bugünkü 26,70 dolara eşitti. Başka bir deyişle dolar, 228 yılda yüzde 96 oranında değer kaybetmiş oluyor.
Doların 1900 yılından bu yana değerinden çok fazla şey kaybettiğini, yayınlanan istatistiklerden sık sık duymaya alışmış biri için bu hesap, sürpriz olabilir. Ancak her ikisi de yaşanmıştır ve doğrudur. Doların değeri, ilk 150 yıllık dönem içinde hem yükselmiştir hem de düşmüştür. Ayrıca bilinmektedir ki, doların değerinin çok büyük bir kısmı, 1971’de “Altın Standardı”ndan (Bretton Woods sisteminden) ayrıldığından bu yana, kaybolmuştur. Bu tarihte doların altına dönüştürülebilme özelliğine son verilmiştir.
Bitcoin’in rakibi dolar yerine euro mu?
Euro, Avrupa Birliği içeresinde, katılımcı ülkelerin ulusal para birimlerinin yerini alarak 1 Ocak 1999’dan itibaren geçerli para birimi oldu. Bu durumda euro, Bitcoin’den sadece 10 yaş büyüktür. Öyleyse daha modern bir para birimi olarak euro, dolar yerine Bitcoin ile iyi bir karşılaştırma aracı mıdır?
Ne yazık ki, hayır! Zira euro da dolar gibi aynı yapısal sistem sorunlarından muzdarip. Enflasyon yüzünden bugün 1 euro, 1999’daki 0,70 euro’ya eşit. Bunun anlamı şu ki; euro da, son 21 yılda değerinin yüzde 30’unu kaybetmiş durumda.
O zaman pound ile mi karşılaştırılsın?
Halen kullanılan dünyanın en eski para birimi ise İngliiz pound’u. Bu para birimi, 1200 yıldan fazladır kullanılıyor.
Gayet tabii ki, günümüzün ondalık sistemli İngiliz sterlini (Pound sterling), 927 yılında Angllar, Saksonlar ve Danların bir araya gelerek oluşturduğu, Britanya’nın temeli sayılan İngiltere Krallığı dönemindeki orijinal pound’dan çok farklıydı. Böylece, biraz tartışmalı da olsa, o zamanki ve şimdiki değerlerin bir karşılaştırmasını yapabiliriz.
Sekizinci yüzyılda “orijinal pound”un, 240 gümüş penny’den oluşturulduğu biliniyor. Bu miktar, en iyi gümüş oranına sahip olduğu kabul edilen, 1 Mercia pound’unu da kapsıyordu (Mercia Krallığı, 584-900 yılları arasında bugünkü Orta ve Güney İngiltere’de hüküm sürmüş bir ortaçağ Anglosakson devletiydi). Pound isminin kaynağı da bu Mercia pound’udur. Ancak şu noktaya dikkat etmek gerekiyor ki, bu daha sonra, gümüş sterlinin tartı cinsi olan “tower pound” oldu ve bu da günümüzde “pound sterling”e dönüştü.
1 Mercia pound’u, 350 grama eşitti. Günümüzün gümüş fiyatı ile bunun değeri ise £156.45 ($200). Dolayısıyla, paranın harcama gücü yerine daha değerli olan orijinal metal değerini düşünürsek, 1200 yılda bu krallık metal parasının, muhtemelen yüzde 15,545 oranında değer kazanmış olduğunu kabul edebiliriz.
Bu mantıkla yola çıkarsak…
Coinage Yasası 1792’de ABD’de kabul edildiğinde, dolar da benzer şekilde, 371,25 grain (eski ölçü birimi) veya 24 gram gümüş olarak tarif ediliyordu. Bunun değeri, günümüzde 13,58 dolardır. Yani gümüş değeriyle açıklayacak olursak, orijinal doların son 228 yılda yüzde 1,258 oranında değer kazandığını öne sürebiliriz.
Daha çarpıcı olan ise 1792’den bu yana elinde 1 gümüş dolar bulunduran herkesin, bugün kendilerini 1 milyon dolar değerindeki bir esere sahipmiş gibi bulmasıdır. Böylelikle, 1792’deki bir aktüel doların, günümüzde yüzde 100 milyon gibi bir değer kazandığını düşünebiliriz.
Tabii ki, karşılaştırmalı para birimi değerimizi bu şekilde ölçmeyi seçsek bile son 10 yılda Bitcoin’in sergilediği performans ile karşılaştırılamıyor.
Ayrıca, 1792 yılının dolarını bozdurup harcamamız da çok zor.
