Bir yıl içerisinde, DeFi piyasasında (merkezi olmayan finans) kilitlenen Ether’in toplam değeri, 317 milyon dolardan 1 milyar doların üzerine çıktı. Piyasa sektörünün artan faaliyet seviyesi ile birlikte bir sonraki mantıklı ilerleme, DeFi çözümlerini daha yaygın hale getirmeye odaklanmak olacaktır.
Ancak, tıpkı diğer merkezi olmayan uygulamalar gibi DeFi protokollerinde de günlük kullanıcıların, kullanılabilirlik ile ilgili sıkıntıları bulunuyor. Likidite (kısa vadeli sermaye) ve idare gibi faktörler, DeFi ürünlerinin daha geniş finansal piyasada satışa sunulması için ciddi sonuçlara sebebiyet verebilir.
Mevcut olan DeFi sisteminde, büyük bir çoğunluğu meşgul eden kredi ürünleri, DApp (Decentralized application – merkezi olmayan uygulamalar) geliştiricilerinin kredi ödemesi ve ödemelerde gecikme gibi gerçek hayattaki aksaklıkların dikkate alınması gerekmektedir. Ayrıca, kripto para fiyatlarının teminatına yönelik olan değişiklikler piyasada önemli derecede stres yaratabilir.
Piyasada şu sıralar çok taraflı teminatlı ve teminatsız kredi gibi çözümler popülerlik kazanıyor gibi görünüyor. Ancak bu sistemlerin, iç ve dış strese neden olan faktörler ile başa çıkmaktaki etkilerini değerlendirmek için daha güçlü bir stres testi uygulanması gerekmektedir.
Fiyat istikrarsızlığının yanı sıra daha büyük bir DeFi piyasası, eski finansal sistemleri ile birlikte daha büyük bir düzenleyici inceleme ve daha fazla kayda değer rekabet demektir. Kripto para piyasası bir bütün olarak daha sıkı düzenleyici standartlara tabi olmaya devam ederken, kara para aklamanın 0önlenmesi dünyadaki hükümetler için önemli bir odak noktasıdır.
DeFi piyasasındaki artış 1 milyar doları aştı
Daha önce de bahsettiğimiz gibi DeFi piyasasında kilitlenen toplam ETH değeri 1 milyar doları aştı. Analitik bir platform olan defipulse.com’dan elde edilen veriler, piyasanın mevcut değerinin 12 ay öncesine göre neredeyse yüzde 300 arttığını ortaya koydu.
Maker kuruluşunun sözcüsü, DeFi piyasasının büyüme hızını vurgulayarak ilerleme hızının heyecan verici olduğunu belirtti. Sözcü, “İnsanların yaşamımızın kritik unsurları üzerinde daha fazla kontrole sahip olma arzusunu paylaşmak için konuştuğuna inanıyorum. Tıpkı finansal geleceğimiz ve fırsatlarımız gibi” sözlerini kullandı. Blockchain yönetim ve denetim platformu Maxonrow’un baş ürün sorumlusu Akiya Lai, bu önemli büyümeyi şu sözler ile vurguladı:
“Dürüst olmak gerekirse bu çok şaşırtıcı. Eski finansal durumla karşılaştırıldığında DeFi’deki kilitli değerin 1 milyar dolar olması önemsiz görülebilir. Ama şu anda ne olduğunu değil ne olabileceğini incelememiz gerekir. Vadeli işlemlerden hisse faaliyetlerine borsanın balonlaşan büyümesi ele alındığında, negatif faiz oranlarının ve yavaş büyümenin belirsiz ekonomik zemini, daha fazla tüketicinin DeFi kazancında kâr arayışı içerisinde olması doğaldır.”
Defipulse verilerine göre, kredi DApp’leri DeFi piyasasının en büyük payını yönetiyor. MarketWatch kredi piyasasının önümüzdeki iki yıl içerisinde 8 trilyon dolarlık bir değere ulaşacağını tahmin ediyor. Level 01 türevleri değişim platformunun kurucusu Jonathan Loi için, DeFi piyasası büyümenin sürmesi için devam ediyor. Loi bu büyüme hızının bir güvenoyu olduğunu söyleyerek şunları ekledi:
“Değerin büyük bir bölümü kredi verme protokollerinde yer almaktadır. Şeffaf bir doğaya sahip olan bu protokoller, yatırımcıların hızlı bir şekilde benimsemelerine sebep olan cazip bir hale gelmektedir. Finansal ticaret gibi diğer endüstriler de opsiyon sözleşmelerinin ticareti için şeffaf ve özerk yerleşimi kolaylaştıran P2P (eşe eş) ticaret platformlarına artan ilgide belirgin bir şekilde artıyor.”
Kontrol hissesinde aslan payı kredide yoğunlaşıyor
Gerçekten de, MakerDAO (Merkezi Bulunmayan Özerk Organizasyon)’nun DAI (DAO’nun kripto parası) sabit coin’i DeFi piyasasının yüzde 60’ından fazlasını içeriyor. Bu nedenle kredi, merkezi olmayan finans temelli faaliyetlerin büyük çoğunluğunu kontrol etmektedir. Diğer önemli kredi ürünleri ise Compound, InstaDApp ve dYdX platformlarında yer alıyor.
Toplam kripto para kredi endüstrisinin şu anda yaklaşık 4,7 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde, DeFi ile kredilendirmenin popüler olması şaşırtıcı değil. Daha önce de belirtildiği gibi, sektörde daha yüksek faiz oranlarının varlığı, benimsenmeyi olası hale getiriyor.
Kripto para kredi endüstrideki büyüme, 2018 ve 2019 yıllarında kripto para sahnesini etkileyen ayı piyasası (piyasaların karamsar durumda olduğu, fiyatların uzun bir süre daha düşüş trendinde olacağı beklentisi olduğu durumlar) koşullarına rağmen gerçekleşiyor. Temel bağlamda (genellikle ETH) yüzde 90’a yakın bir düşüş olsa bile kripto para kredisi ürünleri bir dereceye kadar sağlamlık göstermiştir.
DeFi’de kredi veren taraflar, bu tarz bir esnekliğin piyasada daha fazla kurumsal ilgi çekmek için çok önemli olacağını umuyorlar. Maxonrow’dan Lai, DeFi tabanlı kredi ürünlerinin bir bütün olarak, piyasa için büyük etmenler oluşturabileceğini düşünerek şunları söyledi:
“Borç, büyüyen bir ekonominin ayrılmaz bir parçası olduğu için piyasada en büyük etkiye sahip olanlar, borçlanmaya veya kredi vermeye devam edecek. Ancak teminatlı krediler, herhangi bir teminat vermeden birçok insanı finansal sistem dışında bırakıyor. Bu yüzden dostça oranlar ve teminatsız kripto para kredileri için engeli azaltabilecek gelişmeler önemlidir.”
DeFi kredilerinin daha fazla etkili olması ile kötü borç ve kredi varsayılanları gibi bazı piyasa gerçekleri ortaya çıkabilir. Sektördeki geliştiriciler ve girişimciler, kötü borcu destekleyen teminatı yok etmek zorunda kaldıklarında, bu tür stres faktörleri sadece ürünler üzerinde değil, tüm kripto para pazarında da sebep olduğu etkiler ile uğraşmak zorunda kalacaklar.
Maker kuruluşuna göre, müşterilere hizmet sunarken gerekli özeni göstermek, kredi verenlerin sorumluluğundadır. Maker kuruluşu sözcüsü ardından şu açıklamalarda bulundu:
“Maker, yapı taşlarını oluşturmanın yanı sıra kuruluşların, krediler gibi finansal ürünler sunmaları için yerleşik kontrolleri ve bakiyeleri sağlar. Sonuç olarak varolan bir kredi organizasyonu, yapısal düzenini, işletmekten sorumlu oldukları kredileri vermek için entegre edecektir. Krediye kaynak sağlayanlar, Maker’ın arkasındaki sistemin güvenli ve sağlam kalmasını sağlamak için bir dizi akıllı sözleşme kullandığını bilecekler.”
Sabit coin platformu TrustToken’daki Michael Gasiorek için, aşırı teminatlı krediler, piyasa riskleri daha iyi anlaşıldıkça, yetersiz teminatlı kredilere yol açacaktır. Gasiorek, ticaret/kredi geçmişi itibarı, AML (kara para aklamayı önleme) gibi kripto paraya ek bir şeylerle desteklenmesinin gerekeceğini açıkladı:
“Bu fırsatlar ancak mekanizmalar, getiriler ve riskler iyi anlaşıldıktan sonra yaygınlaşacak ve büyük olasılıkla kurumlar (göz alıcı miktarlarda kredi verme söz konusu olduğunda gerçek ana akım) yavaş yavaş gerçekleşecek. Kripto para piyasası meraklılarını ve teknolojiyi takip edin.”
DeFi yaygın olarak benimsenmeye doğru ilerliyor
DeFi’nin ana akım benimsenmesine doğru ilerlediği sorusu, gelişmekte olan piyasanın eski sistemleri yerinden oynatmaya, belki de ana akım finans ile işbirliğine dayalı olarak yükselmeye çalışıp çalışmayacağıdır. Lai için, ikinci seçenek daha büyük olasılık gibi görünüyor:
“Kripto para ve DeFi geleneksel finans sistemini bozmayacak, ikisi arasında paylaşılan bazı hibrit bileşenlerle bir arada olacaktır. Kim bilir, belki de gelecekte bankalar, düzenleyici bileşenleri (Ör. Know Your Customer(KYC) – müşterilerin kimliğini doğrulayan iş süreci) oluştururken geri ödeme, teminatlandırma ve borç senetlerini yönetmek için DeFi kredi platformlarına güveneceklerdir.”
Gelişmiş DeFi piyasası, eski sistemlere kıyasla yararlı değiş tokuşlara sahip bazı ürünler ile perakende yatırımcılar için daha esnek seçenekler sunma olasılığını beraberinde getiriyor. Sabit coin platformu Equilibrium CEO’su Alex Melikhov için, DeFi’nin küresel boyutta daha fazla kabul görmeye doğru ilerlemesinin iki yolu var:
“Birincisi, perakende yaklaşımının ötesine geçen uzun zamandır beklenen kitlesel bir benimseme. Bu senaryo, DeFi geliştiricilerinin ve girişimcilerinin daha fazla kullanılabilirlik, daha geniş topluluk eğitimi, UX’i (kullanıcı deneyimi) basitleştirmesi vb. gerektirir. Bir noktada, sıradan hane halklarının Compound üzerinden likidite havuzlarına yatırım yaptığını göreceğiz.”
Melikhov’a göre, ikinci yol daha karmaşık ve geliştiricilerin odaklarını ilkel finansal inşa etmekten, zaten sunulan çoklu DAI uzantıları gibi daha ileri DeFi tabanlı tekliflere genişletmeyi içeriyor.
Ancak, ana akım benimsenmesini sağlamak için DeFi’nin mevcut ürünlerin çoğunun basitleştirilmesi de gerekebilir. Bu amaçla, geliştiricilerin fiat tabanlı sistemler arasında, daha sayısallaştırılmış piyasalara geçişi kolaylaştıran rampaları dikkate alması gerekebilir.
Merkezi olmayan finans için sorunlar
Geliştiriciler ve girişimciler DeFi piyasasının nüfusunu artırmak için çalışırken, bu DApp’leri günlük kullanıcılar için daha uygun hale getirmek amacıyla bazı çalışmalar gerektiriyor. Bazı yorumcular, uygulama içi kullanıcı ara yüzündeki iyileştirmelerin sadece DeFi ürünleri için değil, genel olarak Blockchain DApp’leri için önemli bir faktör olmaya devam ettiğini fikrinde.
Konuyla ilgili olarak Lai, “Şu anda DeFi ile ilgili sorun, gerçekten sadece gelişmiş ülkelerdeki kripto meraklıları tarafından kullanılması” ifadesini kullandı. Benzer şekilde Gasiorek, UI (ara yüz) sorunlarını DeFi’nin dört sorundan biri olarak tanımladı:
“Kullanıcı deneyiminin, hem kullanıcı ara yüzü hem de gerekli başlangıç bilgisi düzeyindeki kripto para dışı katman yöneticisi tarafından kullanılabilmesi için önemli ölçüde iyileştirilmesi gerekiyor.”
Gasiorek için kullanılabilirlik engelini aşmak, paydaşların likidite gibi konulara odaklanmalarına izin verecek ve bu da ölçeklenebilirlik arttığında daha da önemli hale gelecektir. Daha sonra piyasa ile ilgili risklerin doğru bir şekilde ölçülmesi ve bir kripto para teminat kredi balonu gibi sorunların ortaya çıkmasını önlemek için sağlam düzenleyici hükümlerin oluşturulması ihtiyacı bulunuyor.
DeFi piyasasındaki büyüme, 2019 için kripto para pazarındaki ana gelişmelerden biri oldu. 2020’nin odak noktası, kripto para alanına artan ilgi düzeyi göz önüne alındığında, bütünleşme ve endüstriyi finansal düzenleyicilerin gündemine sokabilecek daha fazla kazanç gibi görünüyor.
