Türkiye uygulamasında kripto para ve elektronik para ifadeleri aynı anlamda kullanılmamaktadır. Bunun temel nedeni ise 20.06.2013 tarihinde kabul edilen ve 27.06.2013 tarihinde yayınlanan 6493 Sayılı “ÖDEME VE MENKUL KIYMET MUTABAKAT SİSTEMLERİ, ÖDEME HİZMETLERİ VE ELEKTRONİK PARA KURULUŞLARI HAKKINDA KANUN” oluşturmaktadır.
Bu kanunun 3’üncü maddesinde “Elektronik para: Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değeri” ifade eder şeklinde tanımlar.
Kripto para ve Elektronik para arasındaki farklar
Türkiye’de elektronik paralarda şu özellikler vardır:
- Hukuksal bir alt yapısı vardır.
- Her kuruluş tarafından elektronik para çıkarılamaz.
- Hak ve yükümlülükler özel bir kanunla korunur.
- Düzenleyici kamu otoritelerinin özel denetimine tabidir.
- Ödeme aracı olarak kabul edilir.
Kripto para ise Türkiye uygulamalarında şu özelliklere sahiptir.
- Net bir hukuksal alt yapısı bulunmamaktadır.
- Gerekli teknik alt yapıya sahip her kuruluş tarafından çıkarılabilir.
- Hak ve yükümlülükler genel kanun hükümleri çerçevesinde korunabilir.
- Düzenleyici kamu otoritelerinin genel denetimine tabidir.
- Ödeme arası olarak kabul edilip edilmemesi tarafların iradesine bağlıdır.
Bu iki kavrama ilişkin olarak yukarıda belirtilen özellikler bile farkları ortaya çıkarmaktadır. Esasta belirleyici olan farklar, kripto paraların temel felsefesine dayanmaktadır. Kripto paralar, elektronik ödeme aracı olarak herhangi bir kamu otoritesine ihtiyaç duyulmaksızın kişiden kişiye değer aktarımı için oluşturulmuşlardır. Kripto paraların dayandığı temel teknoloji olan Blockchain teknolojisi buna olanak sağlamaktadır. Peki o zaman aklımıza şöyle bir soru gelmez mi? Kripto para aldığım yer batarsa, beni dolandırırsa ne olacak? Kripto paralarda olan bu tip olayların gerçekleşme olasılığı, aynı durumlarla ticarette karşılaşma olasılığınızdan daha fazla değildir.
Kripto paraya yatırım yapmak isteyenlerin öncelikle konuyu iyi araştırması gerekmektedir. Zaten yapılan her yatırım için yatırımcının belirli bir düzeyde araştırma yapması beklenir. Kripto para yükselecek mi? gibi bir sorunun cevabını vermek çok da mümkün gözükmemektedir. Yarınımız için garantimizin bulunmadığı bir dünyada, geleceğe yönelik kesin bilgiler vermek oldukça zordur. Sonuçta verilecek olan bir bilgi geleceğe yönelik ise tahmin olarak adlandırılabilir. Bu sebeple ne kadar ekonomik, muhasebesel, istatistiksel, mali tahliller yapılmış olursa olsun geleceğe yönelik bir tahmin ortada bulunmaktadır. Tahmine dayalı olarak yapılan bir yatırımda da daima bir risk unsuru olacaktır. Ancak kripto paraların geleceğin teknolojisi olacağı, yaygınlaşacağı, çeşitli kullanım avantajları sağlayabileceğini ifade etmek çok da yanlış olmayacaktır.
Kripto para transferleri gizlilik içermektedir. Her teknolojinin iyi yanları olduğu kadar bazı olumsuz yanları da olabilir. Kripto paraları kullanım amaçlarının dışında kullanmak mümkün olsa da izinizin tamamen kaybolacağını sanmamanız gerekir. Kara para aklamak, vergi kaçırmak, yasal olmayan yollarla para transferi gerçekleştirmek gibi olumsuz eylemlerin kripto paralar aracılığı ile yapılsa bile tespit edilebileceğini unutmamanız önemlidir. MASAK şeklinde kısaltılan “Mali Suçları Araştırma Kurulu” bu konularda gerekli araştırma ve incelemeleri yapmaya yetkilidir. Nitekim, COVID-19 salgını sırasında yurt dışına aktarılmak istenen 100 milyon lira değerinde kripto parayı tespit ettiklerini MASAK Başkanı Hayrettin Kurt açıklamıştır.
