Ethereum Nedir?

Ethereum’un ne olduğunu ve toplumu nasıl etkilediğini, yani tam olarak ne işe yaradığını öğrenmek için sadece temel özelliklerini değil, bunun yanında standart yaklaşımlardan farkını da öğrenmek önemlidir.

Her şeyden önce, Ethereum merkezi olmayan bir sistem yapısıdır. Yani tek yöneticisi yoktur. Çevrimiçi hizmetlerin, şirketlerin ve işlemlerin büyük çoğunluğu merkezî yönetim sistemi üzerine kurulmuştur. Bu yaklaşım yüzyıllardır kullanılmaktadır. Tarih tekrar ederek kusurlarını kanıtlamış olsa da, taraflar birbirlerine güvenmedikleri zaman bu uygulama sistemi gerekli hale gelmiştir.

Anlık olarak Bitcoin ve diğer kripto paraların teknik analizlerini paylaştığımız Telegram kanalımıza buradan ücretsiz katılabilirsiniz.

Göz Atın

IO.NET (IO) Coin Nedir? IO Coin Nasıl Alınır? IO.NET Yorumları ve Geleceği

Bank Run (Bankadan Kaçış) Nedir? Kripto Para Borsalarındaki Bank Run Senaryoları!

Merkezî yaklaşımın temel anlamı tek başlı bir birim kontrolü demektir. Aynı zamanda bu sistemi kullanan uygulamaların ve çevrimiçi sunucuların, her türlü saldırıya açık olması ve güç kesintilerine karşı zayıf noktalarının bulunması, yani tek bir noktadan çıkan başarısızlık demektir. Ayrıca, sosyal ağların ve diğer çevrimiçi sunucuların çoğu, kullanıcılarının kişisel bilgilerini paylaşmasını zorunlu kılar. Bu bilgiler sunucularda yedeklenir. Bu sebeple herhangi bir siber saldırı veyahut firma çalışanları tarafında kolaylıkla çalınıp, paylaşılabilir.

Merkezî bir sistem olan Ethereum, tamamen özerktir ve kimse tarafından kontrol edilemez. Dünyanın dört bir yanındaki binlerce gönüllünün bilgisayarından çalıştırıldığı için, herhangi bir merkez noktası bulunmamaktadır. Bu da beraberinde gelecek bazı açıkları, saldırıları ve hataları engelleyebilmek için aktif bir çözüm yoludur. Ayrıca kullanıcıların kişisel bilgileri kendi bilgisayarlarında kalırken, uygulamalar ve videolar gibi benzer içeriklerin, App Store ve Youtube gibi sunucu hizmetlerinin kontrolü tamamen Ethereum yaratıcılarının ellerindedir.

İkinci olarak, sürekli birbirleri ile karşılaştırılan Ethereum ve Bitcoin birbirlerinden farklı hedeflere sahip iki farklı projedir. Bitcoin, Blockchain adı verilen Dağıtık Defter Teknolojisi (DLT) ile desteklenen ve bunun üzerine kurulan ilk kripto para birimi ve para transferi sistemidir.

Ethereum, kendi Blockchain teknolojisini de kullanarak Bitcoin’in kapasitesini önemli derece de yükseltti. Kendi internet tarayıcısı, kodlama dili ve ödeme sistemi ile bütün bir ağ olarak kabul edilir. En önemlisi de, Ethereum’un Blockchain’inde kullanıcıların merkezi olmayan uygulamalar oluşturması sağlanıyor.

Bu uygulamalar, ya tamamen yeni fikirler ya da zaten var olan kavramların merkezi olmayan taslakları olabilirler. Bu sistem, üçüncü tarafların katılımıyla ilgili tüm masrafları ortadan kaldırır. Örneğin, kullanıcıların sevdikleri müzisyenleri, yayınlarını Facebook’ta ‘beğenmeleri’ ve ‘paylaşmaları’ o sayfaya kar getirir ve tamamı doğrudan Facebook’a gider. Böyle bir sosyal ağın Ethereum versiyonunda, hem sanatçılar hem de izleyiciler olumlu iletişim ve destek için ödüller alır. Benzer şekilde, Kickstarter’in merkezi olmayan bir versiyonunda, şirkete katkıda bulunduğunuz takdirde şirketin gelecek karından pay alırsınız. Ethereum tabanlı uygulamalar her türlü hizmet için üçüncü taraflara yapılan her türlü ödemeyi kaldırır.

Kısacası, Ethereum, geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamaları oluşturmasına ve dağıtmasına izin veren, halka açık, Blockchain teknolojisine dayanan açık kaynak kodlu bir platformdur.

Daha önce de belirtildiği gibi, Ethereum, merkezi olmayan bir sistemdir. Yani kişiler arası bir yaklaşım yöntemi (eşten eşe) kullanılır. Her etkileşim, yalnızca olaya katılan kullanıcılar arasında gerçekleşir ve desteklenir. Yani denetleyici bir otorite yoktur.

Tüm Ethereum sistemi, ‘düğümler’ olarak adlandırılan küresel bir sistem tarafından desteklenir. Düğümler, Ethereum’un Blockchain’inini bilgisayarlarına indiren ve sistemin uzlaşılan tüm kurallarını uygulayan ve bunların karşılığında ödüller alan gönüllülerdir.

Bu kurallar, ağın diğer özellikleriyle birlikte, yani akıllı sözleşmeler (Smart contract) ile sağlanır. Bunlar, güvenmediğiniz taraflarla ağdaki işlemleri ve diğer belirli işlemleri otomatik olarak gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. Her iki tarafın da yerine getirmesi gereken şartlar, sözleşmede önceden programlanmıştır. Bu protokollerin tamamlanması daha sonraki, bir işlemi veya başka herhangi bir işlemi tetikler. Birçok kişi akıllı sözleşmelerin, geleneksel sözleşme hukukundan daha üstün güvenlik sağladığına, sözleşmeyle ilgili işlem maliyetini azalttığına ve iki taraf arasında güven tesis ettiğine inanır. Bundan dolayı, akıllı sözleşmelerin geleceğe bir katkı olduğu ve diğer tüm sözleşmelerin ve anlaşmaların yerini alacağı düşünülmektedir.

Ayrıca sistem, kullanıcılarına, temelde Ethereum tabanlı akıllı sözleşmeler için bir çalışma ortamı olarak hizmet veren, Ethereum Virtual Machine (EVM) de sağlıyor. EVM, sistemin ana ağından tamamen izole edilmiştir. Bu sebeple akıllı sözleşmeleri denemek ve geliştirmek için mükemmel bir araçtır.

Platform ayrıca, ‘Ether’ adı verilen bir kripto para birimini kullanıcılarına sunmaktadır.

Ethereum’un kurucuları kimler?

2013’ün sonlarında Vitalik Buterin, fikrini beyaz bir kâğıt üzerinde anlattı ve birkaç arkadaşına gönderdi. Onlar da kendi arkadaşlarına gönderdiler. Sonuç olarak konsepti tartışmak için yaklaşık olarak 30 kişi Buterin’e ulaştı. Projesi için, eleştirel incelemelerden yola çıkarak, konseptteki hataları gösteren insanlar ile karşılaşmayı bekliyordu. Ancak beklediği gibi bir sonuçla karşılaşmadı.

Proje Ocak 2014’te, Vitalik Buterin, Mihai Alisie, Anthony Di Iorio, Charles Hoskinson, Joe Lubin ve Gavin Wood’dan oluşan çekirdek ekiple birlikte kamuoyuna duyuruldu. Buterin ayrıca Ethereum’u Miami’deki bir Bitcoin konferansında tanıttı. Bundan sadece birkaç ay sonra ekip, gelişmeyi finanse etmek için ağın yerel tokeni olan Ether’i satışa sundu.

Ethereum bir kripto para birimi mi?

Tanımsal olarak, Ethereum, merkezi olmayan bir internet ve merkezi olmayan bir uygulama mağazası olarak hareket etmeyi amaçlayan bir yazılım platformudur. Bunun gibi bir sistemin, bir uygulamayı veya programı çalıştırmak için gereken hesaplama kaynaklarını ödeme amacına hizmet edecek bir para birimine ihtiyacı vardır. ‘Ether’ işte tam da burada devreye giriyor.

Ether dijital bir taşıyıcıdır ve ödemeyi işlemek için üçüncü bir tarafa ihtiyaç duymaz. Ancak, yalnızca dijital para birimi olarak değil, aynı zamanda ağdaki merkezi olmayan uygulamalar için ‘yakıt’ görevi görür. Bir kullanıcı Ethereum içindeki uygulamalardan birinde bir şey değiştirmek isterse, ağın değişikliği işleyebilmesi için bir işlem ücreti ödenmesi gerekir.

İşlem ücretleri, bir işlemin ne kadar ‘benzin’ gerektirdiğine göre otomatik olarak hesaplanır. Gerekli yakıt miktarı, ne kadar bilgi işlem gücü gerekli olduğuna ve ne kadar süre çalışacağına bağlı olarak tespit edilir.

Ethereum Bitcoin gibi mi?

Ethereum ve Bitcoin, kripto para birimi yönünden bakıldığında benzer olabilirler. Ancak gerçek şu ki, aslında tamamen farklı hedeflere sahip iki ayrı projedir. Bitcoin, istikrarlı ve bugüne kadarki en başarılı kripto para birimi olarak kendini kanıtlamışken, Ethereum’un dijital para birimi Ether, akıllı sözleşme uygulamalarının sadece bir bileşeni olduğundan Bitcoin’e kıyasla çok amaçlı bir platformdur.

Kripto para yönünden karşılaştırıldığında bile, iki proje birbirinden farklı birçok noktaya sahip görünüyor. Örneğin, Bitcoin’in limiti maksimum 21 milyon Bitcoin, Ether ise sınırsız bir kaynağa sahip. Dahası, Bitcoin’in blok işlem süresi ortalama 10 dakikadır. Ethereum’un ise 12 saniyeden fazla olmaması amaçlanmaktadır. Bu da Ethereum’un onay işleminin daha hızlı olduğu anlamına geliyor.

Bir diğer önemli fark ise, bu günlerde başarılı Bitcoin madenciliğinin büyük ölçüde bilgisayar ve elektrik gücü gerektirmesi ve sadece endüstriyel madencilik çiftliklerinin kullanılması durumunda mümkün olmasıdır. Öte yandan, Ethereum’un çalışma algoritması, bireyler tarafından merkezi olmayan bir madenciliği destekliyor.

Belki de iki proje arasındaki en önemli fark, Ethereum’un dahili kodu ‘Turing’ şuan tamamlanmış durumda. Bu da kelimenin tam anlamıyla her şeyin, yeterli bilgi işlem gücü ve zaman olduğu sürece hesaplanabileceği anlamına geliyor. Bitcoin’de bu özellik bulunmuyor. Tamamlanmış Turing kodu, Ethereum kullanıcılarına sınırsız olanaklar sağlarken, karmaşıklığı da bazı güvenlik sorunlarını beraberinde getiriyor anlamına gelir.

Ethereum nasıl çalışır?

Daha önce de belirttiğimiz gibi Ethereum, Bitcoin protokolüne ve Blockchain tasarımına dayanıyor. Ancak para sistemlerinin ötesindeki uygulanabilmesi için ayarlanan bir sistem ağına sahip. İki Blockchain’in tek benzerliği, ilgili ağlarının tüm işlem geçmişlerini depolamalarıdır. Fakat Ethereum’un Blockchain’i bundan daha fazlasını yapar. İşlem geçmişinin yanı sıra Ethereum’un, her düğümü, ağdaki her akıllı sözleşmenin en son durumunu veya güncel bilgilerini, her kullanıcının bakiyesini ve tüm akıllı sözleşme kodlarını ve depolandıkları yerin mevcut bilgisini indirmesi gerekir.

Aslında, Ethereum Blockchain, işleme dayalı bir durum makinesi olarak tanımlanabilir. Bilgisayar sistemlerinde sözü geçen bir durum makinesi, bir dizi girdiyi okuyabilen ve bu girdilere dayanarak yeni bir duruma geçebilen bir şey olarak tanımlanır. İşlem yürütüldüğünde, makine başka bir durum geçer.

Ethereum’un her durumu milyonlarca işlemden oluşur. Bu işlemler ‘bloklar’ olarak gruplandırılır ve her blok önceki bloklarıyla birlikte bir zincir sistemi oluşturur. Ancak işlem deftere eklenmeden önce, ‘madencilik’ adı verilen bir süreçten geçerek onay alması gerekir.

Madencilik, bir grup düğümün bilgi işlem gücünü, esasen matematiksel bir bulmaca olan Proof-of-Work (PoW) (üçüncü taraflara güvenmek zorunda kalmadan dijital işlemleri güvenlik altına alan protokol) sorununu çözmek için uygulanan bir süreçtir. Bilgisayar ne kadar güçlü olursa, sorunu o kadar hızlı çözebilir. Bu işlemlerin çözümü kendi başına bir çalışma kanıtıdır ve bir bloğun geçerliliğini garanti altına alır.

Dünyanın dört bir yanındaki madenciler, bir blok oluşturmak ve doğrulamak için birbirleriyle yarışıyor. Çünkü bir madenci yeni bir blok ortaya koyarsa Ether tokenları üretilir ve madenciye ödül olarak verilir. Madenciler, yalnızca ağdaki diğer işlemleri onaylamak ve doğrulamakla kalmaz, aynı zamanda ağın para bir birimi içerisinde yeni tokenlar oluşturdukları için Ethereum ağının bel kemiğidir.

Ethereum ne için kullanılır?

Her şeyden önce, Ethereum, geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamalar oluşturmasına ve dağıtmasına izin verir. Ayrıca, merkezi bir hizmet Ethereum platformu kullanılarak dağıtılabilir. İçerik oluşturucuların yaratıcılığından başka bir şeyle sınırlı olmayan uygulamalar oluşturmak Ethereum platformunun potansiyelini gösterir.

Merkezi olmayan uygulamaların, şirketler ve kitleler arasındaki ilişkiyi tamamen değiştirme potansiyeli vardır. Günümüzde, kullanıcıların işlemlerini gerçekleştirmeleri için emanet sistemi ve platform sağlayan, ancak bu hizmet için komisyon ücreti talep eden birçok sistem bulunuyor. Öte yandan, Ethereum’un Blockchain’leri müşterilerin satın aldıkları ürünün kaynaklarını takip etmelerini sağlarken, akıllı sözleşmelerin uygulanması herhangi bir aracı olmadan her iki taraf için de güvenli ve hızlı ticaret olanağı sağlayabilir.

Blockchain teknolojisinin kendisi, web tabanlı hizmetlerin yanı sıra uzun süredir sözleşmeli uygulamalara sahip endüstrilerde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Örneğin, ABD’de bir sigorta endüstrisi, Blockchain kullanılarak adil ve şeffaf bir şekilde yeniden dağıtılabilen, 7 milyar dolardan fazla paraya sahiptir. Ayrıca, akıllı sözleşmelerin uygulanmasıyla müşteriler, taleplerinin gerekli tüm kriterlerinin karşılandığını göz önünde bulundurarak, sigorta taleplerini çevrim içi olarak gönderebilir ve anında otomatik bir ödeme alabilirler.

Ethereum Blockchain, güven, şeffaflık, güvenlik ve verimlilik gibi temel ilkelerini herhangi bir hizmete, işletmeye veya sektöre taşıyabilir.

Ethereum, herhangi bir müdahalenin bulunmadığı, tamamen şeffaf ve bağımsız bir şekilde tek bir lider olmadan çalışan Merkezsiz Otonom Örgütleri (DAO) oluşturmak için de kullanılabilir. DAO’lar programlama kodu ve Blockchain üzerinde yazılan bir dizi akıllı sözleşme ile yönetilir. Bir kuruluşun tam ve merkezî kontrolünde olan bir kişi veya bir grup insana olan ihtiyacı ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır.

DAO’lar token satın alan kişilere aittir. Ancak satın alınan tokenların miktarı hisse senetleri ve sahiplik ile eşit değildir. Bunun yerine tokenlar, insanlara oy hakkı tanıyan paylardır.

Ethereum’un avantajları

• Ethereum platformu, üzerinde çalıştığı Blockchain teknolojisinin bütün özelliklerinden yararlanır. Herhangi bir üçüncü taraf müdahalesinden etkilenmez, yani ağda dağıtılan tüm merkezi olmayan uygulamalar ve DAO’lar kimse tarafından kontrol edilemez.
• Herhangi bir Blockchain ağı, uzlaşma ilkesi etrafında oluşturulur. Yani sistemdeki bütün değişikliklerde düğümlerin anlaşması gerekir. Bu, dolandırılma olasılığını ortadan kaldırır ve ağı kurcalanmaya karşı korumalı bir hale getirir.
• Tüm platform merkezi olmayan bir sistemdir. Yani tek bir başarısızlık noktası yoktur. Bu nedenle, tüm uygulamalar her zaman çevrimiçidir ve asla kapanmaz. Ayrıca, merkezi olmayan sistem doğası ve kriptografik güvenlik, Ethereum ağını olası bir saldırı ve hileli faaliyetlere karşı korumalı bir hale getirir.

Ethereum’un dezavantajları

• Akıllı sözleşmeler ağı hatasız hale getirmeye yönelik olmasına rağmen, sadece onları kodlayan yazılımcılar kadar iyi olabilirler. İnsanların hata yapması her zaman mümkündür ve koddaki herhangi bir hata istismar edilebilir. Bu olursa, bir hacker saldırısını veya söz konusu hatanın kötüye kullanılmasını durdurmanın doğrudan bir yolu yoktur. Bunu yapmanın tek yolu kodlama işleminin yeniden yapılması olacaktır. Ancak bu da, Blockchain’in amacıyla tamamen ters orantılı bir süreç. Çünkü Blockchain değiştirilemez bir yapı olarak tasarlandı.
• 30 Nisan 2016’da başlatılan bir ‘DAO’ saldırıya uğradı ve 3,6 milyondan fazla Ether tokenı çalındı. Saldırgan, koddaki ‘yineleyen bir arama hatası’nı kullanarak DAO’dan gelen fonları, DAO ile aynı yapıya sahip olan bir ‘alt DAO’ ya aktardı. DAO’nun fonlarının büyük bir kısmının kaybedilmesi bu olayın tek olumsuz sonucu değil. Ether’in değeri 20 dolardan 13 doların altına düştüğü için Ethereum ağına karşı kullanıcıların tüm güveni zedelendi.

Ethereum’da hangi uygulamalar geliştirildi?

Ethereum, teknik bilgisi ve geçmişi olmayan insanlar için bile merkezi olmayan uygulamaların dünyasını açma potansiyeline sahiptir. Bu olursa, Blockchain teknolojisi için kitlesel benimsenmeyi kolaylaştıracak devrimci bir adım olabilir. Şu anda ağ, kullanıcı dostu bir ara yüzün yanı sıra Ether takası için de dijital bir cüzdan sağlayan yerel ‘Mist’ tarayıcısı üzerinden kolayca erişilebilir. En önemlisi, kullanıcılar akıllı sözleşmeleri yazabilir, yönetebilir ve yerleştirebilirler. Alternatif olarak, Ethereum ağına Google Chrome ve Firefox için bir MetaMask uzantısı aracılığıyla da erişilebilir.

Ethereum platformu, şu anda merkezî kontrole bağlı olan yüzlerce endüstriyi, sigorta, finans, emlak ve benzeri yüzlerce sektörü kökünden bozma potansiyeline sahiptir. Şu anda, platform çok çeşitli hizmetler ve endüstriler için merkezi olmayan uygulamalar oluşturmak için kullanılıyor. Aşağıda en dikkat çeken uygulamaların bir listesi verilmiştir:

• Gnosis – Kullanıcıların hava durumundan seçim sonuçlarına kadar her şeye oy vermesini sağlayan merkezi olmayan bir tahmin pazarı.
• EtherTweet – Bu uygulama işlevselliğini Twitter’dan alır ve kullanıcılara tamamen sansürsüz iletişim platformu sağlar.
• Etheria – Minecraft’a çok benziyor, ancak tamamen Ethereum Blockchain’de bulunuyor.
• Weifund – Akıllı sözleşmeler uygulayan kitle fonlaması kampanyaları için açık bir platform.
• Uport – Kullanıcıların özerk bir kimlikle onaylama, şifresiz oturum açma, işlemleri dijital olarak imzalama ve Ethereum uygulamalarıyla etkileşim kurmalarını sağlar.
• Provenance – Proje, tüketicilerin satın alımları hakkında bilinçli kararlar almaları için açık ve erişilebilir bir bilgi çerçevesi oluşturmayı amaçlamaktadır.
• Augur – Doğru tahminleri ödüllendiren açık kaynaklı bir tahmin ve öngörü pazarı.
• Alice – Blockchain teknolojisi ile sosyal fonlara ve hayır kurumlarına şeffaflık kazandırmayı amaçlayan bir platform.
• Bitnation – Dünyanın İlk Sanal Ulusu, bir Blockchain yetki alanı. Sigorta, eğitim, kimlik kartları, büyükelçiler, mülteciler ve daha birçokları için de dahil olmak üzere diplomasi programları gibi geleneksel bir ulusla aynı işlevlerin çoğunu içerir.
• Ethlance – Diğer para birimleri yerine Ether kaynaklı iş değişimi için serbest bir platform.

Bu programların, merkezi olmayan uygulamaların 867’sini içeren kapsamlı listesi DApps’ın web sitesinde bulunmaktadır.

Ether nasıl elde edilir?

Ether elde etmenin iki farklı yolu vardır: satın almak ve madencilik yapmak.

Ether’i almanın en yaygın ve belki de en uygun yolu borsalardan temin etmektir. Tek yapmanız gereken, Ether’de işlem yapan ve kendi bölgenizde faaliyet gösteren, bir hesap açıp, Ether tokenlarını satın almak için banka kartınızı kullanabilirsiniz. Daha sonra bunların bir borsa, Ethereum’un yerel Mist tarayıcısı veya diğer çeşitli özel hizmetlerce sunulan cüzdanlarda saklanması gerekir.

Alternatif olarak, kişiler arası takasla, Bitcoin veya diğer kripto para birimleri de dahil, anlaştığınız bir para birimiyle ödeme yaparak da Ether elde edebilirsiniz. Bu hem internet üzerinden hem de yüz yüze yapılabilir. Bireyler arası takas Bitcoin kullanıcıları arasında popüler bir yöntemdir. Bununla birlikte, sınırsız Ether token kaynağı ve Ethereum platformu, sistemin görünür yerlerine kullanıcı gizliliğini koymadığından, Ethereum genellikle borsalar aracılığıyla elde edilir.

Ether tokenlerini almanın bir başka yolu da madencilik yapmaktır. Ethereum madenciliği, PoW (Proof of Work) sistemini kullanır; bu, madencilerin, ağdaki ‘kapatmak’ ve bir eylem bloğunu onaylamak amacıyla karmaşık bir matematik problemini çözmek için bilgi işlem güçlerine katkıda bulunduğu anlamına gelir. Bu görevi başarıyla tamamlayabilen madenciler, çıkarılan her blok için ödül alır.

Ether nereden alınıp satılır?

Ethereum’un geleceği

Bitcoin gibi Ethereum da birkaç yıldır var olmasına rağmen, yeni yeni medyanın ve genel halkın dikkatini çekmeye başladı. Pek çok uzman, Ethereum’un sadece internetin çalışma şeklini tamamen değiştirmekle kalmayıp, aynı zamanda yüzlerce yıldır var olan hizmet ve endüstrileri de kökten değiştirmeye yönelik bir teknoloji olduğu konusunda hem fikir.

Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin, tahminleri konusunda çok dikkatli ve mütevazı. Yakın zaman yapılan bir röportajda, Ethereum’u, yeni gelecekte, teknik konulara ve güvenliğin iyileştirilmesine odaklanan Blockchain tabanlı lider bir platform olarak tutmayı planladığını belirtti.

21.co’nun CEO’su Balaji Srinivasan, geçtiğimiz günlerde Ethereum’un 5-10 yıl içerisinde hala var olacağına inandığını belirtti. Blockchain’in kurucusu Peter Smith, Ethereum’un altyapı uygulamalarını ‘büyüleyici’ olarak nitelendirdi.

Genel olarak, kripto para uzmanları arasında Ethereum’un geleceği hakkındaki görüşler olumlu bir tablo çiziyor. Bununla birlikte, hem Bitcoin hem de Ether’in olağanüstü başarısına, istikrarına ve projelerin arkasındaki teknolojilerin yadsınamaz önemine rağmen, hala devam eden çalkantılarını ve düşüşlerini ön gören birçok geleneksel finans uzmanı da bulunuyor.